Sağlıklı Beslenmenin Önemi

Beslenme, hayatlarımızı sürdürebilmemiz için temel yapı taşlarından biridir ve bu sebeple de gündemimizden hiç düşmemektedir. Hemen hemen herkesin bu konu hakkında bir fikri vardır; doğru veya yanlış. Gerek televizyonda gerek internet sayfalarında gerekse köşe yazılarında bu konu ile her gün farklı bir öneri, farklı bir bilgi ile karşılaşıyoruz. Bu kadar çok kaynak mevcutken hangisinin doğru, hangisinin yanlış olduğunu, hangi öneriyi uygulamamız gerektiğini belirlemek ise oldukça güç. Bu durumda güvenilir bir kaynak bulmak, bulmaya çalışmak sağlığımız için, yaşam standartlarımızın kalitesi için önemlidir.

Bizleri diğer canlıların beslenmelerinden ayıran şey ne tüketebileceğimizi seçebiliyor olmamızdır. Böyle bir ayrıcalığımız varken neden sağlığımız için en doğrusunu seçmeyelim ki? Midemizi doldurmak için beslenmekten ziyade, doğru besin ögelerini yeterli miktarda almak için beslenmek gerekmektedir. Sağlıklı beslenmenin asıl mantığı yeterli ve dengeli besleniyor olmaktır. Her bireyin, her metabolizmanın gereksinimleri, besin ihtiyaçları farklıdır. Dünya Sağlık Örgütü bu konuya oransal olarak yaklaşmaktadır. Sağlıklı bir bireyin günlük kalori ihtiyacının %50-65’ inin Karbonhidratlardan, %15-25’ inin Proteinlerden ve %20-35’ inin Yağlardan karşılanması gerektiğini bildirmiştir (Belirli bir diyet söz konusu değilken). Üç ana besin ögesinin oransal dağılımının yanı sıra hangi besin kaynaklarından bu besin ögelerini sağladığımız da sağlıklı mı, sağlıksız mı besleniyoruz? ’ un cevabını oluşturmaktadır.

Karbonhidratlar oldukça geniş bir besin grubunu kapsamaktadır. Çay şekeri olarak bildiğimiz basit şeker de bir karbonhidrattır, meyveler de, sebzeler de, makarna gibi tahıllar da bir karbonhidrat çeşididir. Sağlıklı beslenmek için, yüksek lif içeriğine sahip kompleks karbonhidratları ve doğal şekerleri tercih etmeliyiz (Tam tahıllı ekmek, Kurubaklagiller, Bulgur, meyve, bal, pekmez vb.). Tercihlerimiz bu yönde olmasının yanında tüketim miktarlarının da bir o kadar önemi vardır. Ana besin ögelerinden bir diğeri olan yağı ise doğal yağ kaynaklarından sağlamalıyız (Zeytin, Tahin, Avokado, Zeytinyağı, Ceviz vb. kuruyemişler…). Proteini ise hayvansal protein kaynaklarından (Yumurta, süt, et vb.) ve bitkisel protein kaynaklarından (kurubaklagil, kuruyemiş vb.) dengeli oranlarda sağlamalıyız.

Sağlıklı besleniyor olmanın başka bir avantajı ise ‘’sürdürülebilir’’ olmasıdır. Günümüzde uygulanan, bilinen, üzerine araştırma yapılan birçok beslenme tipi vardır. Biz, bu beslenme tiplerini toplum içinde genellikle ‘’... Diyeti’’ olarak isimlendiriyoruz. Bu diyetlerin sürdürülebilirliği ise oldukça tartışmalıdır. Hedefe ulaşabilmek adına kısa süreli ve sağlığı bozmayacak şekilde bu diyetlerin deneniyor olması problem yaratmayacaktır. Ama asıl önemli olan hayatımız boyunca sağlıklı beslenmeyi hedef belirleyerek sürdürülebilir bir beslenmenin düzenlenmesidir. Buna erişebildiğimiz an başka türlü diyetlere zaten gerek kalmayacaktır.

Sağlıklı beslenme konusunda gündemde tartışmalara sebep olan bir başka mesele ise günlük öğün sayısıdır. Araştırmaların bazıları ‘’sık sık ve az‘’ beslenmeyi savunurken, bazıları ‘’ günde 2 öğün (örn: Intermittent Fasting)’’ beslenmeyi savunmaktadır. Bu konuda netliğe kavuşturulmuş bir durum söz konusu değildir. Bu sebeple, ne sıklıkta öğün tüketilmesi gerektiğini, bireylerin deneyimleyerek belirlenmesinin en doğru yol olduğunu söyleyebiliriz. Her metabolizma farklı olduğu için kimisine günde sadece 2 öğün beslenme daha iyi gelirken, kimisine ara öğünlerle zenginleştirilmiş 3 ana öğün daha iyi gelebilmektedir.

Unutmamamız gereken şeylerden ve yapılan büyük hatalardan biri zayıflamak için düşük kalorili beslenmek sağlıklı beslenmek anlamına gelmemektedir. Yine aynı şekilde kas kütlesini arttırmak için çok fazla protein tüketmek de doğru değildir. Önemli olan hedefe yönelik, en sağlıklı şekilde ihtiyacımız olan besin ögelerini yeterli miktarda alabilmektir. Fiziken iyi görünmek adına, başka sağlık problemlerine yol açmamak gerektiğinin altını çizmekte fayda vardır. Bir günde kilo alamadığımız gibi bir günde kilo kaybedemeyeceğimizin, bunların devamlılık gerektiren birer süreç olduğunu gözden kaçırmadan, sağlık için, kendimize yatırım olması adına sağlıklı beslenmeliyiz.

Uzm. Dyt. Merve Aydemir